افزایش سن و بروز تغییرات ناگهانی در ساعات خواب و بیداری، سبب اختلال تولید هورمون ملاتونین در بدن می شود.


كاهش میزان هورمون ملاتونین، یكی از علت های عمده بروز بی خوابی در سالمندان است. بررسی های آماری نشان می دهد: تقریبا نیمی از افراد بالای ۶۵ سال از اختلالات خواب شكایت دارند. این افراد جهت به خواب رفتن، نیازمند صرف زمان بیشتری نسبت به دیگران بوده و همچنین اغلب در نیمه های شب از خواب برخاسته و دیگر به خواب نمی روند و یا این كه مدت زمان زیادی طول می كشد تا مجددا به خواب روند. علاوه بر سالمندان، اختلالات خواب در گروه های دیگری از جمله مسافران پروازهای هوایی، خلبانان و سایر افرادی كه به طور مداوم با تغییرات ساعات شبانه روزی در اثر مسافرت های هوایی طولانی روبه رو بوده و همچنین رانندگان، پرستاران، نگهبانان و افرادی كه عمدتا در شیفت های كاری شبانه فعالیت دارند، بوفور مشاهده می شود. افزایش سن و بروز تغییرات ناگهانی در ساعات خواب و بیداری، سبب اختلال تولید هورمون ملاتونین در بدن می شود.

اختلالات خواب می تواند علت بسیاری از بیماری ها باشد. در حقیقت ریشه بسیاری از مشكلات و بیماری ها را باید در كیفیت خواب افراد جستجو كرد. بیماری های قلبی و عروقی، بیماری های مغز و اعصاب مثل سكته های مغزی، بیماری های غدد درون ریز مثل دیابت، بیماری های اعصاب و روان مانند افسردگی، بیماری ها و مشكلات شغلی مثل كاهش عملكرد و افزایش بروز خطا و سوانح می تواند متاثر از اختلالات خواب بوده یا توسط این اختلالات تشدید شود.

تحقیقات موثق علمی نشان داده اند ملاتونین، تاثیراتی عالی بر بهبود كیفیت خواب دارد و به كاهش تعداد دفعات بیداری در شب و بهبود كیفیت خواب كمك می كند.

خواب كافی در شب دارای فوایدی از قبیل افزایش قدرت حافظه، افزایش طول عمر و تقویت سیستم ایمنی است. میزان خواب هر فرد متاثر از ساعت بیولوژیكی وی است كه براساس ریتم شبانه روزی، به وسیله نور خورشید تنظیم می شود. نور خورشید در ترشح یا عدم ترشح هورمونی به نام ملاتونین كه در تنظیم سیكل شبانه روزی بدن نقش دارد، موثر است.ملاتونین «هورمون تاریكی» نامیده می شود؛ چراكه در زمان تاریكی تولید شده و حتی با مقادیر كم نور تولید آن متوقف می شود. این هورمون توسط غده «پینه آل» ترشح شده و در ایجاد و تنظیم ریتم خواب و بیداری در بدن نقش دارد. ساخت این هورمون بلافاصله بعد از آغاز تاریكی به اوج رسیده و سپس بتدریج در نیمه های شب كاهش می یابد. در انسان بیشترین میزان ترشح این هورمون در بین سنین یك تا ۳ سالگی است كه بتدریج با افزایش سن از میزان آن كاسته می شود؛ به طوری كه در یك فرد بالغ این میزان در مقایسه با یك كودك تا چندین برابر كاهش می یابد.

ملاتونین قرص تنظیم خواب موثر و قدرتمندی است که توسط شرکت دارو سازی سپید طب تولید و روانه بازار گردیده است. به گفته پزشکان و متخصصان این ماده (ملاتونین) در بدن آدمی و در غده صنوبری مغز تولید شده و بدن را در تنظیم چرخه خواب شبانه یاری می کند. علت اینکه میزان خواب موثر شبانه آدمی با گذشت سن، کمتر و کمتر می شود، کاهش تدریجی میزان ترشح این ماده است که کاهش آن با افزایش سن در بدن انسان رخ می دهد. پزشکان بر این عقیده هستند که جوانان به دلیل اینکه ملاتونین بیشتری در بدنشان دارند، بهتر و راحتر از افراد کهنسال به خواب می روند.
این مکمل موجب تقویت سیستم ایمنی بدن شده و از میزان رادیکالهای آزاد تولید شده در بدن نیز کم کرده و در بهبود خلق و خوی افراد نیز موثر باشد اما مهمترین وظیفه و تاثیر آن در بدن را می توان در بهبود کیفیت خواب شبانه دانست.